Co trzeba wiedzieć o handlu zabytkami

Zabytki archeologiczne i dobra kultury podlegają ochronie prawnej. Dlatego podczas ich zakupu lub sprzedaży należy zachować szczególną rozwagę. Biorąc udział w nielegalnym handlu zabytkowym przedmiotem, narażasz się na konsekwencje prawne.

Jeżeli zamierzasz sprzedać lub kupić zabytkowy przedmiot na Allegro, pamiętaj, że:

• ocena rzeczywistej wartości materialnej, historycznej i artystycznej zabytku wymaga bardzo dużej wiedzy. Wśród przedmiotów oferowanych w internecie jako zabytkowe mogą zdarzyć się falsyfikaty, dlatego warto skorzystać z porady fachowca, aby upewnić się, czy dany przedmiot jest oryginalny.
• nielegalne są oferty przedmiotów zabytkowych, które pochodzą z kradzieży lub zostały pozyskane w inny niezgodny z prawem sposób (na przykład znalezione w wyniku prowadzonych bez zezwolenia wykopalisk).
• polskie prawo zabrania wywożenia niektórych zabytków za granicę bez uzyskania stosownych zezwoleń.
• zgodnie z artykułem 20. Ustawy o muzeach, muzeum rejestrowanemu przysługuje prawo pierwokupu zabytku sprzedawanego na aukcji. Oświadczenie w sprawie skorzystania z prawa pierwokupu powinno być złożone przez muzeum niezwłocznie po licytacji zabytku, nie później jednak niż do zakończenia całej aukcji.
• muzeum rejestrowane ma również prawo pierwszeństwa zakupu od podmiotów prowadzących działalność polegającą na oferowaniu do sprzedaży zabytków, w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia przez muzeum zamiaru zakupu. W przypadku skorzystania z prawa pierwszeństwa nabycie przez muzeum rejestrowane następuje po cenie z chwili zgłoszenia zamiaru zakupu.

Co o handlu zabytkami musi wiedzieć kupujący?

Przedmioty zabytkowe i dobra kultury możesz kupować jedynie od osób, które są ich legalnymi właścicielami.

Aby to potwierdzić, możesz poprosić Sprzedającego o udokumentowanie prawa do dysponowania przedmiotem oferty. Możesz też sprawdzić pochodzenie przedmiotu, prosząc Sprzedającego o okazanie na przykład dowodu zakupu zabytku czy też innego dokumentu potwierdzającego jego legalne pochodzenie.

Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, sprawdź czy przedmiot nie figuruje w Krajowym wykazie zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, prowadzonym przez Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych, oraz potwierdź jego legalność za pośrednictwem Krajowego Biura Interpolu, UNESCO lub ICOM. Możesz też skontaktować się z Krajowym Zespołem do walki z przestępczością przeciwko Dziedzictwu Narodowemu KGP: dziedzictwonarodowe@policja.gov.pl

Jeśli przedmiot zabytkowy jest oferowany w sposób, który powinien wzbudzić wątpliwości, a Ty nie sprawdzisz legalności oferty przed zakupem, możesz zostać posądzony o niedochowanie warunku zakupu w dobrej wierze i pociągnięty do odpowiedzialności. Jeżeli masz wiadomość o sprzedaży zabytków z nielegalnego źródła lub uzasadnione wątpliwości co do oryginalności przedmiotów, kliknij [skontaktuj się z nami] pod tym artykułem.

Jeśli rejestrowane muzeum skorzysta z prawa pierwokupu lub pierwszeństwa to, mimo wygrania aukcji, nie będziesz miał podstaw, aby domagać się od sprzedającego finalizacji transakcji. Sprzedający, zgodnie z prawem, nie będzie mógł sprzedać Ci przedmiotu.

Co o handlu zabytkami musi wiedzieć sprzedający?

Kupujący może poprosić Cię o udowodnienie, że masz prawo do sprzedaży przedmiotu zabytkowego lub zaliczanego do dóbr kultury oraz przedstawienie dokumentów potwierdzających legalność pochodzenia oferowanego zabytku.

Jeśli na terenie Polski odkryjesz taki przedmiot albo znajdziesz go przypadkowo lub w wyniku poszukiwań archeologicznych, nie staniesz się automatycznie jego właścicielem. W myśl przepisów polskiego prawa właścicielem takich przedmiotów jest Skarb Państwa, zatem znalazcy nie mają prawa ich sprzedawać.

Również oferowanie fałszywych zabytków lub przerabianie zabytków w celu wprowadzenia nabywcy w błąd co do wartości przedmiotu jest przestępstwem.

Sprzedaż dokonana z naruszeniem prawa pierwszeństwa lub pierwokupu jest nieważna.

Dowiedz się więcej

• Jakie są zasady wywozu zabytków za granicę?
• Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem